स्वादिलो ​​तरकारी होस् वा सलाद, गोलभेँडा (टमाटर) यस्तो चिज हो जसले हरेक खानेकुराको स्वाद बढाउने गर्छ । तर, अहिले गोलभेँडा किन्दा मानिसको खल्ती भारी हुन थालेको छ । देशभर गोलभेँडाको मूल्य आकाशिएको छ । यस्तो अवस्थामा आज हामी गोलभेँडाको बारेमा रोचक जानकारी तपाईहरू माझ साझा गर्दैछौं। 

गोलभेँडा फल हो कि तरकारी ? 

गोलभेँडा एक यस्तो खाना हो, जुन लगभग सबै प्रकारका खानामा प्रयोग गरिन्छ। यसलाई तरकारीमा मात्र नभई सलादमा पनि खाइन्छ । गोलभेँडाको चटनी पनि बनाइन्छ। 

यसबाहेक बर्गर, पिज्जा वा पास्तामा पनि गोलभेँडाको प्रयोग धेरै हुन्छ। यसको मतलब गोलभेँडा एक यस्तो खाना हो, जसलाई कुनै पनि तरिकाले प्रयोग गर्न सकिन्छ। 

गोलभेँडालाई सामान्यतः तरकारी मानिन्छ, तर तपाईले यसलाई फल भनेर धेरै पटक सुन्नु वा पढ्नुभएको होला। त्यसोभए आज हामी गोलभेँडा वास्तवमा फल हो कि तरकारी हो भनेर जानौं। साथै, फलफूल र तरकारीहरूलाई कसरी फरक रूपमा बुझ्न सकिन्छ ? 

विज्ञानका अनुसार गोलभेँडा एउटा फल हो ! 

विज्ञानका अनुसार गोलभेँडा एउटा फल हो । कतिपय फलमा एउटा बीउ हुन्छ भने कतिपयमा धेरै बीउ हुन्छन् र बिरुवाको फूलबाट उम्रन्छन्। धेरै फलहरू जस्तै, गोलभेँडा पनि फूलबाट बढ्छ र धेरै बीउहरू हुन्छन्। 

यी बीउहरू सुकाएर धेरै गोलभेँडा बिरुवाहरू उब्जाउन सकिन्छ। चाखलाग्दो कुरा के छ भने, आधुनिक प्रविधिको सहयोगमा, गोलभेँडाका धेरै प्रजातिहरू छन् जुन बिना बीउ उब्जाइन्छ। तर अझै पनि गोलभेँडा एक फल नै मानिन्छ।

त्यसो भए गोलभेँडालाई तरकारी किन मानिन्छ ?

गोलभेँडा तरकारी, सलाद, पिज्जा जस्ता परिकारमा मात्र प्रयोग गरिन्छ र मानिसले यसलाई फलफूलजस्तै खाँदैनन् । सायद यही कारणले गर्दा यसलाई प्रायः गोलभेँडालाई तरकारी नै मानिएको हो । जबकि प्राविधिक रूपमा यो एक फल हो।

टमाटर एक मात्र खाना होइन जसले यस प्रकारको पहिचान संकटबाट गुज्रनु परेको छ । काँक्रो, केराउ, भान्टा, खुर्सानी, भिन्डी पनि फलफूलको श्रेणीमा आउँछन्, किनभने तिनीहरू पनि फूलबाट फल्छन् तर तरकारीको रूपमा प्रयोग गरिन्छ, त्यसैले वैज्ञानिक रूपमा यी फलफूल र तरकारीहरू हुन् भनेर धेरै कमलाई थाहा छ।

गोलभेँडा प्रयोग गर्ने तरिका अनुसार, यो फल र तरकारी दुवै हो। यदि तपाईंले किसान वा बागवानी गर्नेहरूलाई सोध्नुभयो भने, तिनीहरूले यसलाई फल भन्नेछन्, जबकि पकाउनेहरूले यसलाई तरकारीको रूपमा वर्गीकृत गर्नेछन्।

फलफूल र तरकारीमा के फरक छ ?

पोषणको कुरा गर्दा फलफूल र तरकारीलाई भिटामिन, मिनरल्स र फाइबरको ठूलो स्रोत मानिन्छ। फलफूल र तरकारीमा धेरै फरक छैन, तर कसरी छुट्याइएको छ ?, के तपाईलाई थाहा छ ? 

फलफूल र तरकारीहरूको वनस्पति वर्गीकरण मुख्यतया बिरुवाको सम्बन्धित भागको संरचना र कार्यमा आधारित हुन्छ। फलफूलको बिरुवामा पहिले फूल लाग्छ र त्यसपछि फल फल्छ। उदाहरणका लागि, स्याउ, केरा, आँप, स्ट्रबेरी आदि ! अर्कोतर्फ बिरुवाको जरा, अंकुर र पातलाई तरकारी मानिन्छ, जस्तै पालक, गाजर, आलु वा प्याज ! 

जबकि, खाना पकाउँदा फलफूल र तरकारीहरू स्वाद अनुसार प्रयोग गरिन्छ। यसको मतलब फलहरू सामान्यतया तिनीहरूको नरम र मीठो स्वादको लागि परिचित छन्। कहिलेकाहीँ तिनीहरू कडा वा खट्टा हुन्छन्, जुन मिठाई, पेस्ट्री, स्मूदी, जाम वा खाजाको रूपमा प्रयोग गरिन्छ।

एकै समयमा, तरकारीहरू या त स्वादहीन वा तीतो हुन्छन्। तिनीहरूको स्वाद फलफूलको जस्तो मिठो हुँदैन। कतिपय तरकारी काँचै खान सकिन्छ भने कतिपय पकाएर खानुपर्छ ।